Terugblik op 2019
Na het winnen van de Brabantse Stijlprijs en de Jan Naaijkens Ring als cultuurprijs van de gemeente Hilvarenbeek in 2017 waren de vrienden van Schotel zijdelings betrokken bij het winnen van de tweejaarlijkse Dorpsvernieuwingsprijs 2019 door Esbeek te Witteveen op 25 mei, georganiseerd door de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen. Leefbaarheid van het dorp in combinatie met vernieuwing, duurzaamheid en innovatie zijn belangrijke selectiecriteria voor de jury en hebben uiteindelijk tot de toekenning van de prijs geleid.
Het project ‘artist in residence’ was bepalend voor 2019. Omdat de oude basisschool leeg stond door de verhuizing van de lagere school naar de inmiddels verbouwde kerk, kon als eerste ‘artist in residence’ Juliana Rios Martinez (1988) uit Bogota, Colombia, naar Esbeek gehaald worden. Op 12 mei kwam de kunstenares in het dorp aan. Bijzonder snel wist zij met de Esbekenaren contact te leggen en ze te porren voor een dorpsoptocht. De foto’s hiervan werden tot schetsen uitgewerkt en zouden de basis vormen voor de wandschildering Walking Together onder het viaduct van de N269 bij de toegang tot het dorp. Op 26 juli werd van de kunstenares afscheid genomen. Haar werk werd in de voormalige school geëxposeerd, gecombineerd met een serie etsen van Andreas Schotel. Tevens werd onder flinke belangstelling de wandschildering onthuld en overgedragen aan de Esbeekse gemeenschap. Een werkperiode van bijna drie maanden kwam ten einde met blijvend resultaat.
De Andreas Schotel Kunst- en Wandelroute kende dit jaar geen veranderingen. Wel werd de beeldentuin bij het beeld De Houthakker van Andreas Schotel zoals in 2018 gedurende de maanden juni t/m september ingericht. Aan de Rotterdamse exposanten van vorig jaar, Olaf Mooij en Onno Poiesz, werd gevraagd enkele nieuwe beelden tentoon te stellen tezamen met de ontwerpen voor de Melkfabriek en Broedmachine door Hannes Verhoeven. De ervaring maakt duidelijk dat wandelende en fietsende bezoekers van de route de beeldentuin appreciëren.
De jaarlijkse Culturele avond voor de Vrienden van Schotel vond op vrijdag 15 maart in de zaal van café Schuttershof plaats. Graficus Michel Brink, die als stagiaire Andreas Schotel op zijn atelier meer dan eens had bezocht, sprak over zijn ervaringen met de kunstenaar en zijn eigen werk. Muzikaal stonden De Lui van Lunetten (Arjan Geers en Sjef van Hoof) hun mannetje. Vervolgens vond het traditioneel ruilen van de Schotel-etsen plaats. Het werd een memorabele avond.
Om het museum voor het publiek aantrekkelijk te houden werden er dit jaar wederom vier wisseltentoonstellingen gehouden. Na afloop van de expositie Grafiek van Pieter Dupont (1870-1911) werd de tentoonstelling Jan Naaijkens 100 jaar, gelegenheidskunstenaar ingericht. Onder overweldigende belangstelling opende conservator Peter Thoben als samensteller de expositie, terwijl Michiel van der Sanden, de voorzitter van het Comité Jan Naaijkens 100 jaar, een vooruitblik wierp op het feestweekend rondom zijn verjaardag op 10 februari. Ook het begeleidend boekje werd gepresenteerd en de eerste exemplaren werden aan Looi en Emmanuel Naaijkens aangeboden. Op zaterdagmiddag 19 januari werd de expositie in de corridor van Cultureel Centrum Elckerlyc te Hilvarenbeek geopend en de voorstellingen op 9 en 10 februari aldaar werden goed bezocht. Voordat de expositie in Esbeek op 28 februari eindigde, waren de boekjes uitverkocht. Met carnaval was het museum gesloten en van 9 maart t/m 16 juni 2019 liep de thematische tentoonstelling Wederopbouw Rotterdam. Aquarellen, etsen en schetsen van Andreas Schotel (1896-1984). Vervolgens was van 22 juni t/m 6 oktober 2019 een tentoonstelling ingericht met tekeningen, aquarellen en etsen, die Andreas Schotel in of rondom zijn Rotterdamse atelier had gemaakt. Hierna werden de wanden van het huiskamermuseum die nodig een beurt nodig hadden, opnieuw geschilderd. Nadat de muurverf droog was, werden van 12 oktober 2019 t/m 7 januari 2020 de linosneden van Aad de Haas, de serie passieprenten uit de museumverzameling, geëxposeerd. Van 19 oktober t/m 18 november werden zes werken geselecteerd en uitgeleend aan de expositie over de Tweede Wereldoorlog ter gelegenheid van de 75-jarige herdenking van de bevrijding in het Cultureel Centrum Elckerlyc. Na terugkomst werden ze vanaf november in de gang gepresenteerd.
Werken van Johannes Proost uit de Nederwettense periode hingen van 10 april t/m 3 juli in het heemhuis van de heemkundekring Nuenen als vervolg op het uitgebreide artikel over Johannes Proost van de conservator, dat in het heemkundeblad De Drijehornickels verscheen. Op 2 mei 2019 verzorgde hij te Nuenen eveneens een lezing over Proost. Dit alles werd met veel enthousiasme in Nuenen onthaald, zoals blijkt uit de persrecensies.
De museumverzameling kon eind maart worden uitgebreid met vier schilderijen van Bert Otten (1914-2001), te weten Stadje aan rivier met brug, Stilleven met appels op tinnen bord en koperen schenkkan, Bloemstilleven en Landschap met huizen in de lente. Deze schenking uit bezit van mevr. M.A.J. Snels-Brekelmans (1921-2018) te Alphen kwam dank zij mr Fons Spijkers als executeur van zijn tante tot stand. De vader van Fons Spijkers, Guus of Gust (Augustinus Maria) Spijkers (1916-2012) schilderde wel dertig jaar samen met Bert Otten, zodat er in de familie veel schilderijen van Bert Otten aanwezig zijn.
In het verslagjaar nam de provincie Gelderland contact met het museum op om nadere informatie in te winnen over twee prenten van Andreas Schotel. In verband met het ‘ontzamelen’ van de provinciale collectie wilde men graag weten, of de prenten topografisch in Gelderland geplaatst konden worden. Dat bleek niet het geval en wij maakten kenbaar bij het ‘ontzamelen’ geïnteresseerd te zijn. Op 3 oktober mochten wij de twee prenten in vernis mou Scheepsschilders en Arbeiders steenfabriek ophalen en als schenking aan de museumcollectie toevoegen. Over deze aanwinsten verscheen in ’t Kleppermenneke een artikel.
Voor uiteenlopende vragen op kunst- en grafiekgebied wist men de conservator meer dan eens te vinden. Zo stelden wij enkele afbeeldingen van Andreas Schotel beschikbaar voor het programmaboekje Jan Naaijkens 100 jaar en aan Jan Smulders uit Diessen voor zijn boek De oogst van moeders akker.
Voor bestuur en vrijwilligers werd op zaterdag 26 oktober een uitstap als dank-je-wel georganiseerd naar het Museum Klok en Peel te Asten. Na de ontvangst met koffie/thee en vlaai werd de groep van 26 personen in twee groepen opgedeeld voor een rondleiding door het klokken- en natuurhistorische gedeelte. Na een gezamenlijke lunch in het museumcafé werd de groep gewisseld. Ver na drie uur ging het retour Esbeek, waar in de Schuttershof kon worden nagepraat over de opgedane ervaringen met een drankje ter afsluiting.
Over de activiteiten van het museum berichtten bestuurslid Danny van Vliembergen en de conservator in ’t Kleppermenneke. Maar ook door het Brabants Dagblad, De Hilverbode, De Recreant of Brabants Kempenmagazine werd aandacht aan museum en wandelroute besteed. Naast wandelaars die zelfstandig de route liepen, werden er ook tientallen groepen voor begeleide uitleg ontvangen. Dit gebeurde door de bestuursleden Piet Verhoeven, Ad van Rijswijk, Addy van Seeters en Mariëtte Souwen als ook door de vrijwilligers Jan Eysbouts, Ad Lauwers en Jan Smolders. Bijzondere vermelding verdienen de Gewestraad Schelde-Dommel van de Orde van den Prince die op 3 oktober naar Esbeek kwam om van het Schotel-initiatief kennis te nemen, en de leden van de Heemkundekring Drijehornick uit Nuenen die voor hun jaarlijkse snertwandeling op 28 december 2019 naar Esbeek waren gekomen, waarbij de conservator een lezing verzorgde.
Daarnaast hebben bestuur en vrijwilligers meegewerkt aan diverse activiteiten in de programma’s van De Zomerschool, verschillende K.B.O.-verenigingen en NL Doet.
Voorzitter en conservator gaven acte de presence bij het afscheid van burgemeester Ryan Palmen van Hilvarenbeek in Cultureel Centrum Elckerlyc op 29 maart. Vrijwilligers stonden in de museumkraam op enkele zomer- en wintermarkten om museum en wandeling te promoten.
De belangstelling in het afgelopen jaar voor het Andreas Schotel Museum en de Andreas Schotel Kunst- en Wandelroute bleef op peil. Duidelijk is dat vooral de mond tot mond-reclame aanstekelijk werkt. Plannen voor het komend jaar zijn er ook, zoals nieuw werk in de beeldentuin waarvoor contacten met twee Brabantse kunstenaars zijn gelegd, en voor de tweede keer een ‘artist in residence’-project.
Peter Thoben, conservator
