Vorig jaar was een moeilijk jaar met alle corona-beperkingen, dus nogmaals een rampzalig jaar. Na een lockdown-periode leek het in het nieuwe jaar tegen de zomer goed te gaan. Nieuwe (uitgestelde) plannen werden aangepakt, maar we werden op het eind van het jaar weer teruggefloten en belandden opnieuw in een lockdown voor een langere periode. Soms was het lastig om de moed erin te houden, want de mogelijkheden werden toch beperkt.
Het museum was maar een deel van het afgelopen jaar open. Daarom bleef de expositie Een keur aan koppen, die in december 2020 op het moment van de nieuwe lockdown was ingericht, hangen tot na de heropening begin juni, want niemand had die nog kunnen bekijken. Deze expositie die eigenlijk mede ter begeleiding van de uitgave/publicatie van het boek Andreas Schotel. Tekeningen en aquarellen – een overzicht was samengesteld, kreeg gelukkig veel waardering. Het geëxposeerde portret van Heinz uit het Roergebied, die aan de Spaanse Burgeroorlog had deelgenomen, was voor docent Frits Vaandrager aanleiding om een bijdrage over de Spaanse Burgeroorlog te schrijven. De uitdagende titel luidde: “17 juli is het 85 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog begon”, dus in zijn visie begon die met het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog. Hiervoor schreef de conservator de inleiding “Waar een tekening van Schotel toe kan leiden”, zodat het verhaal “in het juiste perspectief” geplaatst kon worden. Inleiding en verhaal tezamen met afbeeldingen van alle werken door Schotel waarop Heinz herkenbaar staat, werden kort voor 17 juli op de website gezet. Wij deden dat “als aanmoediging voor anderen om eveneens te gaan schrijven”.
{gallery}Terugblik 2021{/gallery}Op zaterdag 18 september vond ’s middags de opening plaats van de tentoonstelling Peter van Tilburg, aquarellen en de presentatie van het boek Brabantse Heerlijkheden. Oude landgoederen en nieuwe natuurgebieden in aquarel en tekst.Aanvankelijk lag het in de bedoeling om de expositie te openen met de 75ste verjaardag van de aquarellist een half jaar eerder. Tijdens de coronaperiode in 2020 waren de aquarellen naar aanleiding van wandel- en fietstochten door de regio vervaardigd. Een keuze werd na selectie gebundeld in een boek met een voorwoord van de conservator en informatieve tekst van Emmanuel Naaijkens. Tijdens de opening voerden de conservator en Thijs Caspers van de afdeling communicatie van het Brabants Landschap het woord en overhandigde Peter van Tilburg het eerste boek aan wethouder Leon van de Moosdijk van de gemeente Hilvarenbeek. Ondanks de corona-beperkingen was het een zeer geslaagde bijeenkomst. De expositie liep tot en met 28 november.
Het museum was door de kunstkring Cum Laude uit Mol uitgenodigd om werk van Andreas Schotel, waarop paarden zijn afgebeeld, in bruikleen te geven voor de expositie Cavalcade. Een stoet van picturale paarden in ’t Kristallijn van de Sibelco te Mol-Rauw. Al gauw werd de conservator ook als curator bij het project betrokken. Hij schreef enkele bijdragen over kunstenaars in de catalogus en natuurlijk over Andreas Schotel (pag. 28-29). Op zaterdag 11 september vond onder grote belangstelling de opening plaats, waarop bestuur van de Vrienden van Andreas Schotel en museum natuurlijk acte de présence gaven. De expositie liep tot en met 3 oktober. De basis voor een verdere samenwerking is gelegd en die wat ons betreft een vervolg mag krijgen.
Omdat er nog veel meer werken van Schotel zijn, waarop paarden figureren, werd besloten de nieuwe tentoonstelling aan dit thema te wijden. De expositie Paarden bij Schotel was op 4 december ingericht, maar kort daarna moest het museum vanwege een nieuwe lockdown zijn deuren op slot doen. Misschien moet deze presentatie daarom langer tentoongesteld blijven dan de beoogde einddatum met carnaval.
Om het veertigjarig bestaan van de Stichting Vrienden van Andreas Schotel te markeren was er vele maanden door de conservator samen met Peter de Laat gewerkt aan een boek over de tekeningen en aquarellen van Andreas Schotel. In februari was het monumentale boek Andreas Schotel, tekeningen&aquarellen – een overzicht gedrukt en geleverd, maar de presentatie moest op zich laten wachten. Op zondag 18 juli was het zo ver. Tijdens een feestelijke samenkomst kon het officieel het licht zien. Burgemeester Evert Weys van de gemeente Hilvarenbeek duidde de betekenis van de Stichting Vrienden van Andreas Schotel bij dit jubileum. Voormalig museumdirecteur Hans Walgenbach uit Rotterdam gaf zijn visie op de figuur Schotel in relatie met het Rotterdamse kunstleven, de conservator introduceerde het boek met een lezing en overhandigde de eerste exemplaren aan de beide medesprekers. De middag werd met muzikale intermezzi opgeluisterd door het enthousiaste duo Canti Vaganti, bestaande uit Kateleine van der Maas en Bruno Gullo. Het was een sfeervolle jubileumbijeenkomst, maar ook een belangrijk moment in het bestaan van het museum. In het Brabants Dagblad van 14 juli schreef Tom Tacken een uitgebreid artikel bij de verschijning van het boek en Kees van Kemenade deed uitvoerig verslag van het boek en de middag in De Hilverbode van 21 juli.
Op 25 augustus werd de internationale jury van de Europese Dorpsvernieuwingsprijs, nadat het dorp Esbeek de Nederlandse Dorpsvernieuwingsprijs in 2019 had gewonnen, met grote inzet ontvangen en geïnformeerd over alle aspecten van de dorpsgemeenschap. Ook het Andreas Schotel presenteerde zich kort aan de jury bij monde van de conservator. Op 12 oktober werd duidelijk, dat niet Esbeek de winnaar was, maar Esbeek kreeg – overigens het enige, echte burgerinitiatief van alle mededingers – wel een eervolle gouden onderscheiding toegekend.
In ’t Kleppermenneke kreeg de conservator, omdat het aanbod van andere activiteiten vanwege de coronabeperkingen sterk verminderd was, dit jaar kans vrij uitvoerige artikelen te publiceren met diverse invalshoeken over Schotel. Na ‘Terugblik op het ‘rampjaar’ (annus horribilis) 2020’ verschenen bijdragen over ‘Kunsthandel Annie Everts en Andreas Schotel’, ‘Hercules Segers en het duo Jo Proost en Andreas Schotel’, ‘Andreas Schotel en het communisme’ en ‘Zoektocht naar Jan Schotel van exlibrissen’. Ook de exposities ‘Peter van Tilburg, aquarellen’ en ‘Paarden bij Schotel’ kwamen aan bod.
Een andere bijdrage in ’t Kleppermenneke ging over de beeldentuin, waar een jaar later dan gepland van medio mei t/m eind oktober Tijs Rooijakkers zijn ‘Boompijlen’ en Tim Hoefnagels zijn bootachtig beeld ‘Opgestaan is plaats vergaan’ – ook wel ‘Wandelende boot’ genoemd – exposeerden. De werkgroepen voor een nieuwe editie van Park en Schotel en een nieuwe ‘artist in residence’ konden in de gegeven situatie met corona weinig uitrichten.
Gekoppeld aan het 12½-jarig bestaan van het museum schreef de conservator in de reeks ‘Hilvarenbeek Museumdorp’ een samenvatting over het Andreas Schotel Museum in De Hilverbode van 27 oktober 2021.
In februari verscheen het artikel ‘Johannes Proost, Geervlieter, kunstenaar en communist’ van de hand van Felix van Hoorn in het blad Oud nieuws. Kwartaalblad van de Stichting Oud-Geervliet. Wij waren de historische vereniging van Geervliet, het geboortedorp van Jo Proost, behulpzaam geweest met inhoudelijke informatie en beeldmateriaal voor het artikel. Aan auteur Frans Aarts stelde het museum beeldmateriaal beschikbaar voor twee artikelen ‘De geschiedenis van de rundveefokkerij in Deurne’ en ‘Het roemruchte boekje van kapelaan W. H. Roes’ in het blad D’n Uytbeyndel van de heemkundekring H.N. Ouwerling te Deurne. De museumverzameling kon uitgebreid worden met twee etsen ‘Teerunie N.V. te Capelle aan de IJssel’ uit 1958 en ‘Jeneverstokerij te Schiedam’ uit 1942, die kinderen van de familie Johan en Ada Eekels-Wiegel in november schonken.
Wie het bovenstaande leest, moet vaststellen dat het zeker geen ‘verloren’ jaar was, alhoewel het museum zo’n 24 weken gesloten moest blijven. De bezoekers bleven zeker niet weg, want die konden – rekening houdend met de coronavoorschriften – toch de Andreas Schotel kunst- en wandelroute lopen. En daar is dan ook zeer druk gebruik van gemaakt. Wat het nieuwe jaar zal brengen, blijft ongewis.
Peter Thoben, conservator
