Precies 100 jaar nadat Andreas Schotel voor het eerst als kunstenaar in Esbeek verbleef had de werkgroep Artist in Residence Esbeek (AirE) opnieuw een kunstenaar uitgenodigd om in diens voetsporen Esbeek te observeren en artistiek vast te leggen. Het verblijf van Juliana Rios in 2019 was een groot succes en vele Esbekenaren worden hieraan nog dagelijks herinnerd als ze het viaduct passeren en daar de grote muurschildering van haar hand zien die een blijvend souvenir aan die 3 maanden vormt.
Het initiatief van AirE bestond er eigenlijk uit om jáárlijks een kunstenaar uit den verre uit te nodigen en op deze wijze Esbeek opnieuw continu vast te lagen leggen, zoals Schotel dat ook 60 opeenvolgende jaren heeft gedaan. Maar de corona pandemie gooide behoorlijk roet in het eten. Er was al wel een kunstenaar geselecteerd, maar gezien alle beperkingen en de problematiek bij het internationaal reizen kon het in 2020 en 2021 telkens niet doorgaan. Nu ziet het er eindelijk beter uit en daarom hopen we de nieuwe Artist in Residence 7 mei aanstaande in Esbeek te ontvangen.
De voorbereidingen daarvoor zijn op dit moment in volle gang. Voor het verblijf van Juliana Rios had de gemeente het leegstaande schoolgebouw van “de Wingerd” ter beschikking gesteld. Inmiddels heeft deze locatie echter de bestemming tijdelijke bewoning gekregen. Maar een alternatief is gevonden in het voormalige handenarbeidlokaal van de school; het gebouwtje achter het kerkhof. Dit wordt nu door de vrijwilligers van Schotel aangepast om het geschikt te maken als atelierwoning. De centrale ligging in het dorp maakt het ook makkelijk om contact te leggen met de kunstenaar en een kijkje in zijn atelier te nemen.
Dit voorjaar is het José Luis López Galván die de plaats van Schotel in zal nemen. Deze kunstenaar werd in 1985 in het Mexicaanse Guadalajara geboren en volgde daar aan de universiteit zijn opleiding tot kunstenaar. Het werk van deze nog steeds in Mexico werkzame kunstenaar bestaat uit schilderijen, grafiek en sculptuur. De nadruk lijkt op zijn schilderijen te liggen, waarmee hij in Mexico al enige naam heeft opgebouwd. En deze zijn met recht bijzonder te noemen:
Geïnspireerd door het kleurgebruik van Rembrandt en de fantasievolle vindingrijkheid van Salvador Dalí, wijdt de inmiddels ervaren José Lois zijn werk aan centrale thema’s als dood, angst of hypocrisie en probeert hij met zijn werken een beeld van de werkelijkheid te creëren dat nieuwe perspectieven opent voor de kijker.Voor zijn olieverfschilderijen gebruikt hij een grote verscheidenheid aan elementen (vaak dieren of mensen) altijd met als doel “een collage als een geloofwaardig portret van de wereld” te creëren, “maar beter verteerbaar”. De kijker moet, volgens de bedoeling van José Luis, tegelijkertijd verrast worden door de verschillen met de werkelijkheid, maar ook iets zien dat hem bekend is en dat hem raakt. Symbolen komen vaak voor in zijn werken. Zo staat de haas voor onschuld en machines voor kou; het masker van Zorro symboliseert bijvoorbeeld hypocrisie.
Men kan hem beschrijven als een verfijnd tekenaar, uitstekende colorist en bezitter van een “koortsachtige verbeeldingskracht”. Hij schuwt het detail in werk zeker niet. De schilderijen zijn fraai uitgewerkt en verre van impressionistisch. Hij heeft een groot vermogen om echte en denkbeeldige vormen samen te voegen en vormen perfect te imiteren om ze, opnieuw samengesteld, deel van een nieuw verhaal in zijn composities te maken, vaak omgeven door geheimzinnige zwarte schaduwen die zijn werken mysterieus maken. Vaak is er sprake van een“verstoord realisme”, iets oogt in eerste instantie normaal, maar is bij nadere beschouwing ontsproten aan de verbeeldingskracht van de kunstenaar die de onderdelen uit zijn compositie blijkt samen te stellen uit onverwachte elementen. Mens- en dierfiguren duiken op in absurde situaties. Die op hun beurt niet zo expliciet bedoeld zijn als dat ze waargenomen kunnen worden. In die zin is zijn werk toch surrealistisch te noemen. Het lijken voortbrengselen van een droom, of komend uit het onderbewuste.
Maar, hoewel hijzelf deze link niet expliciet benoemd, zullen wij Brabanders in het werk van José Luis ook iets herkennen van het oeuvre van Jeroen Bosch. De verfijnd geschilderde,soms vervormde figuren en fantasierijke wezens, die zijn ontstaan uit de versmelting van mensen, dieren en objecten en daarmee een onwerkelijke wereld tevoorschijn toveren op het doek, maken hem deel van de school van deze grote Brabantse meester.
Drie maanden lang zal deze Mexicaanse kunstenaar de kans krijgen Esbeek, de omgeving en het landschap, de mensen en hun bezigheden te observeren en te interpreteren. We hopen hem in contact te kunnen brengen met de inwoners van Esbeek, zodat hij ook echt het leven in het dorp leert kennen en zijn verblijf wederzijds vruchtbaar mag zijn. We zijn danook erg benieuwd hoe José Luis, eenmaal in het Esbeekse en letterlijk in het voetspoor van Andreas Schotel tredend, de Esbeekse inspiratiebron zal omzetten in zijn werken.
De Vrienden van Andreas Schotel, Werkgroep AirE
Danny van Vliembergen
