Terugblik op het ‘rampjaar’ (annus horribilis) 2020
Het nieuwe jaar begon zoals het moet gaan. Na afloop van de tentoonstelling Aad de Haas (1920-1972). Linosneden met de reeks passieprenten uit de museumcollectie begon op 11 januari de expositie Natuur bij Schotel die tot en met 29 maart zou lopen. Op vrijdag 6 maart 2020 kwamen de Vrienden van Andreas Schotel traditiegetrouw samen voor de culturele Schotelavond om onderling de etsen van Schotel te wisselen. Voor het programma werd deze keer geen beroep gedaan op buitenstaanders, maar werd door de vrienden zelf verzorgd met een retrospectief over veertig jaar. Nadat het afgelopen jaar zowel inhoudelijk als financieel de revue gepasseerd was, werden Piet Verhoeven en Ad van Rijswijk als bestuursleden van het eerste uur door Kees van Kemenade indringend geïnterviewd over de drijfveren voor het ontstaan van de Stichting Vrienden van Andreas Schotel, de opzet van de kunstuitleen van Schoteletsen, de restauratie van de Schuttel, de relatie met Leen Rademaker, de komst van de nalatenschap naar Brabant, de professionele behandeling van de toch ietwat verwaarloosde collectie door De Tiendschuur, de gelukkige omstandigheid van de oprichting van de Coöperatie Esbeek waardoor het museum in een deel van de dorpshuiskamer kon worden ondergebracht. Vanuit de zaal werd op Joke Radermakers-van den Broek een beroep gedaan om de herinneringen soms in het juiste perspectief te plaatsen. Vervolgens kwam de veelheid aan activiteiten van de afgelopen tien jaar, na de opening van het museum op 17 mei 2009, aan bod: de Schotel wandelroute met beelden, de wisseltentoonstellingen, de publicaties, de Park en Schotel-festivals, de beeldentuin en artist in residence, waarbij de conservator enige nuance en kleur mocht aanbrengen. De vertoning van de aflevering van het televisieprogramma Van gewest tot gewest over het Esbeekse initiatief bracht iedereen ruim 30 jaar in de tijd terug. Mooi is te zien dat bij enkele mensen van toen het Schotel-virus nog altijd aanwezig is. Na de pauze trad het Roos-koor op van de gelijknamige Beekse brouwerij met een afwisselend liederenrepertoire in de sfeer van de bekende zeemanskoren.
Nog geen tien dagen later zat de wereld op slot in een ‘intelligente lockdown’ vanwege de uitbraak van de coronapandemie. Met de overheidsrestricties werd alles vertraagd zeker nadat bij de eerste golf de ziekte hard en dodelijk toesloeg. Het virus Covid-19 was een sluipmoordenaar, die niet te veronachtzamen was. Het betekende ongewild een stap op de plaats maken. De afspraken met de exposanten voor de beeldentuin, de plannen voor een nieuwe editie voor Park en Schotel en een nieuwe ‘artist in residence’ na het succesvolle, eerste verblijf van Juliana Rios Martinez uit Bogota in 2019 moesten gecanceld en geparkeerd worden. De grote vraag was voor hoe lang?
Bijzonder was dat er in april een pakket van de Kunstuitleen uit Rotterdam bezorgd werd met de schenking van één ets van kaartende bootwerkers of havenarbeiders en één krijttekening van boer Van Liere op tractor. In ’t Kleppermenneke hebben wij aan deze schenking aandacht besteed, maar ook over andere onderwerpen zoals Terugblik op 2019, Geanimeerde Schotelavond, Het loopt dit jaar een beetje anders, Portretkoppen van Andreas Schotel, Een onderwerp met traditie: de boerenmaaltijd van Andreas Schotel, Bezoek van Schotelfamilie, Andreas Schotel en Albert Neuhuijs werd geschreven en natuurlijk over de nieuwe exposities. Daarover werd eveneens in De Hilverbode bericht.
Begin juni begon er weer hoop te gloren. Conform het protocol van de Nederlandse Museum Vereniging kon het museum weer open. De nieuwe tentoonstelling Oogst in kleur. Aquarellen en tekeningen van Andreas Schotel werd ingericht. Al langere tijd werd er gewerkt aan een overzichtspublicatie van de aquarellen en tekeningen van Schotel, die wellicht nog voor de afloop van de expositie op 6 september zou kunnen verschijnen. Dat bleek vanwege de omvang en het vele werk niet realistisch, maar in december kon het boek van 372 pagina’s naar de drukker. Vanaf 12 september werd de expositie Een keur aan koppen geëxposeerd. Door een tweede ‘gedeeltelijke lockdown’ met ingang van 14 oktober zal die tot in het nieuwe jaar 2021 de museumwanden sieren.
De rampspoed was niet totaal, want ondanks de coronaperikelen kwamen er toch vele wandelaars op de dagen met mooi weer naar Esbeek om de wandelroute individueel of met enkele mensen te lopen. Immers de verplichte anderhalve meter afstand kon tijdens het wandelen geen problemen opleveren.
Een aantal vrijwilligers heeft dit jaar niet veel kunnen doen. De jaarlijks terugkerende weekend van NL Doet kon niet doorgaan. Zomermarkten werden niet gehouden, zodat het bemannen van kraampjes niet nodig was. Ook de groepswandelingen met gids en de presentaties in het museum moesten worden geannuleerd. Het jaarlijkse uitstapje of een gezellige samenkomst van alle betrokkenen rondom het Schotelgebeuren zat er niet in. Maar laten we zeggen: wat in het vat zit, verzuurt niet.
Met ingang van 15 december ging het hele land in een ‘totale lockdown’, gevolgd in het nieuwe jaar met het instellen van een avondklok op 23 januari. We zullen zien, hoe de wereld er na deze periode weer uitziet.
Hopelijk kunnen wij na een breed vaccinatieprogramma de coronapandemie langzaamaan achter ons laten en met nieuw elan voortgaan op de eerder ingeslagen weg door het Andreas Schotel Museum en de Schotel wandel- en kunstroute verder te verbeteren en uit te bouwen.
Peter Thoben, conservator
