Schotel ontwerpt, Lauwers onderwijst
Met mijn lange ervaring in het landbouwonderwijs sprak mij de kop in de Hilverbode van vorige week: “Onderwijs verheft de Boerenstand” bijzonder aan. In het betreffende artikel n.a.v. een nieuwe tentoonstelling in het Andreas Schotel Museum legt Kees van Kemenade de relatie tussen Andreas Schotel en meester Lauwers. De toenmalige hoofdonderwijzer Lauwers en de kunstenaar Schotel waren goed bevriend met elkaar. Ondanks hun verschillende achtergrond was dat ook weer niet zo verwonderlijk. Beiden hadden grote belangstelling voor de werkende mens. Voor Lauwers waren dat de boeren in Esbeek en omgeving en voor Schotel de havenarbeiders in Rotterdam, maar ook de boeren, boerinnen en bosarbeiders in Esbeek.
Lauwers organiseerde allerlei cursussen in de wintermaanden als middel om de boeren welvarender te maken. Maar hij deed nog veel meer. Hij zette voor meerdere sectoren in de landbouw praktijk onderzoek op en door dit te koppelen aan onderwijs en voorlichting was hij mede de grondlegger van het zogenaamde OVO drieluik (onderzoek, voorlichting, onderwijs) waarmee later Nederland voorloper werd in de wereld. Lauwers gaf Schotel opdrachten om diploma’s te ontwerpen voor meerdere cursussen. Daarmee voorzag hij de armlastige kunstenaar van wat inkomsten en kreeg hij er zeer unieke kunstzinnige diploma’s voor terug. De meeste diploma’s ontwierp Schotel in de vorm van houtsneden of linosneden. Schotel liet die in kleur afdrukken in Hilvarenbeek of in Tilburg.
Lauwers heeft veel geschreven. Dat deed hij laat op de avond en een gedeelte van de nacht. Rond drie uur liep hij dan van zijn huis tegenover de pastorie naar het postkantoor op de Esbeekseweg om zijn brieven en publicaties op de post te doen. Zijn publicaties hadden vooral betrekking op de landbouw en met name op de bijenteelt. Hij was mede de grondlegger van het proefstation voor de bijenteelt de Ambrosiushoeve, dat stond op de plaats waar zich nu de ingang van de Beekse Bergen bevindt. Dit proefstation is later verplaatst naar Wageningen en is daar onderdeel van de Wageningen Universiteit en Research Center (PPO). Schotel heeft de imker ook in zijn etsen vastgelegd zoals je op bijgaande afdruk ziet.
Door het lijntje met Lauwers staat nu in het Bijenhuis in Wageningen nog een bronzen beeldje van een imker, ontworpen naar een ets van Schotel.
Ook het hier afgedrukte diploma met het varken,
van het Noord Brabants Stamboek van Varkens is tot stand gekomen door de relatie tussen Lauwers en Schotel. Het betreft een linosnede. Linosneden waren door het gebruik van linoleum als materiaal, meer dan houtsneden geschikt om grote vlakken te drukken. Lauwers was in 1920 nauw betrokken bij het tot stand komen van de eerste plaatselijke coöperatieve varkensfokvereniging, die werd opgericht door 13 Esbeekse boeren. In die tijd kwam in Esbeek op het Hoogeind mede door toedoen van Lauwers een proefboerderij van de grond. Hier wordt in 1921 de eerste varkensfokdag van Nederland gehouden ( zie foto van de kampioenszeug). De volgende dag stond in de Tilburgse Courant: Er kwamen gisteren duizend vreemdelingen naar Esbeek, vooral afkomstig uit Hilvarenbeek, Diessen en Hooge en Lage Mierde. Esbeek was toen al het centrum van de wereld. De wereld was toen kennelijk nog wel erg klein!!!!
Schotel en Lauwers vonden elkaar destijds omdat ze, ondanks dat de een communist en de ander katholiek was, wat voor elkaar konden betekenen en elkaar respecteerden. Ze dronken overigens samen ook graag een borrel, zelfs in de voormiddag, tot ergernis van de echtgenote van meester Lauwers. Voor de Esbeekse pastoors was destijds contact met de communist Schotel een brug te ver. Maar na meer dan een halve eeuw later is door het festival van Park en Schotel in de Esbeekse kerk deze relatie onlangs alsnog tot stand gebracht.
Piet Verhoeven.
