Bij de Stichting Vrienden van Andreas Schotel werken we enkel met vrijwilligers. Je mag dan ook zeker zeggen dat zij ervoor zorgen dat de organisatie draaiende wordt gehouden.

Als museum staan we hierin niet alleen, voor vrijwel alle musea in Nederland zijn de vrijwilligers onmisbaar. En zo’n 20% van de musea draait net als het Andreas Schotel Museum volledig op de tomeloze energie en toewijding van vrijwilligers.

Als dank voor het vele werk organiseert De Stichting Vrienden van Andreas Schotel jaarlijks een vrijwilligersuitstapje voor haar 30 vrijwilligers.

Het is ook al bijna een traditie geworden dat we dan op bezoek gaan bij een ander museum, het liefst met enige raakvlakken of binding met ons museum.

Dit jaar op 28 oktober, was het de beurt aan het Museum Klok & Peel in Asten.

Wat ooit begon als een museum met twee gescheiden collecties is inmiddels uitgegroeid tot een prachtig samenhangend museum.

De Klokken- en beiaardcollectie is van internationale betekenis. Er is een prachtige collectie topstukken uit geheel Europa, Azië en in het bijzonder uit China.

Maar naast het bewonderen van deze collectie leer je meer over de oorsprong van de klok, het luiden van de klok en het klokgieten. 

De natuurhistorische collectie van de Peel omvat een breed spectrum van objecten uit het gehele voormalige veengebied van Oost-Brabant en Midden-Limburg.

De binding met Esbeek was natuurlijk toch de naam van de in Asten gevestigde klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts, die familiebanden heeft met de destijds in Esbeek wonende onderwijzer Joannes Maria Petrus Eijsbouts (1909-1992). Zijn zoon Jan is ook al jaren een actieve vrijwilliger binnen de Vrienden van Schotel.

Als we dan aan het eind van de middag weer terugkeren naar café Schuttershof waar we nog even napraten en -borrelen, is iedereen weer voldaan.

Tentoonstelling: Aad de Haas (1920-1972). Linosneden

Van 12 oktober 2019 t/m 7 januari 2020 richt het Andreas Schotel Museum te Esbeek de schijnwerper op de linosneden van Aad de Haas en wel op de serie passieprenten in de museumverzameling. 

Aad (Adrianus Johannes) de Haas is als oudste van vijf kinderen op 30 december 1920 in Rotterdam geboren in het goed katholieke gezin van gemeenteambtenaar Johannes Adrianus de Haas en Antonia Hendrika Kleisterlee. Na de Mulo mag hij vanwege zijn tekentalent naar de Rotterdamse academie, waar graficus Antoon Derkzen van Angeren zijn docent is. Op een tentoonstelling in 1943 wordt zijn werk als ‘ontaard’ in beslag genomen en wordt hij zelf gevangen gezet, mede omdat hij geen lid van de Kultuurkamer is. In maart 1944 komt hij vrij en trouwt met academieleerlinge Nel Koekman. Ze duiken in Zuid-Limburg onder, maar na de bevrijding in september blijven ze er wonen, eerst in Ingber bij Gulpen, later op kasteel Neubourg en vanaf 1952 op kasteel Strijthagen. Via pater-kunstenaar Gerard Mathot krijgt hij opdracht van pastoor Jacques Mullenders voor muurschilderingen en een kruisweg voor de St. Cunibertuskerk te Walhlwiller. De onconventionele kruisweg met vage, schimmige figuren in gelige kleuren roept weerstand op, zodat die op last van bisschop en Vaticaan uit de kerk verwijderd moet worden, wat veel landelijke publiciteit oplevert. Het draagt er wel toe bij dat de moderne kunst in Nederland kan doorbreken. Ver na de dood van de kunstenaar wordt de kruisweg in 1981 weer in de kerk teruggeplaatst en in 1996 gerehabiliteerd. 

In zijn figuratief-expressionistische werk verzet De Haas zich tegen de kerk, de oorlog en vaak spelen seksualiteit en erotiek een grote rol. Op 21 maart 1972 overlijdt hij verbitterd aan een hersenbloeding. 

De geëxposeerde prenten op Japans papier komen uit de map Veertig Passieprenten, die in 1968 is uitgegeven met een inleiding van Ko Sarneel in een oplage van 200 exemplaren door uitgeverij W.A. Palm in Den Haag. Ze gaan terug op de serie linosneden van Aad de Haas uit 1961, die toen in een oplage van drie exemplaren is verschenen. De map in de museumcollectie heeft nummer 58 en moet blijkens signatuur afkomstig zijn van Hein en Amy Kreutzkamp-Schotel – een nicht van Andreas Schotel – uit Heerlen. 

De kruisweg die in wezen staat als metafoor voor menselijk lijden, heeft Aad de Haas met zijn oorlogservaringen op eigenzinnige en aangrijpende wijze naar de eigen tijd vertaald. Daarom past het om een groot deel van deze serie bij de 75-jarige bevrijdingsherdenking van de Tweede Wereldoorlog te exposeren.               

Andreas Schotel Museum Esbeek (dagelijks open van 11.00 tot 16.00 uur, behalve maandag)

in Café Schuttershof

Dorpsstraat 2

5085 EG  Esbeek

In april kondigden we de komst aan van de Colombiaanse Juliana Rios, die in de voetsporen van Andreas Schotel enige tijd in Esbeek zou verblijven om hier, geïnspireerd door Esbeek en zijn inwoners, te werken als kunstenaar. Begin augustus zat de periode van Juliana’s verblijf in Esbeek er op en we kunnen inmiddels terugblikken om een heel geslaagd Artist-In-Residence project.

Op aanraden van Bart van Hoof was de keuze op haar gevallen. En haar openheid en hartelijkheid bleken een garantie voor een voortvarende integratie in de Esbeekse gemeenschap.

De eerste weken van haar verblijf besteedde Juliana aan het kennismaken met ons dorp en het verkennen van de omgeving. Vlotte schetsjes van de mensen op het terras van Schuttershof, aquarelletjes van het landschap dat ze per fiets of lopend op de Andreas Schotel Wandelroute verkende, waren de eerste van haar Esbeekse Scheppingen. 

Met leden van de A.I.R.-werkgroep werden bezoeken aan musea gebracht in Nederland, zoals het Rijksmuseum in Amsterdam, De Pont in Tilburg en het Noord-Brabants Museum in ’s-Hertogenbosch. Vervolgens werd Juliana uitgenodigd mee te gaan naar de prijsuitreiking van Meest Innovatieve Dorp van Nederland. Esbeek won daar en Juliana raakte gefascineerd door de samenwerking tussen de Esbekenaren en wat dit voor het dorp oplevert. De gemeenschapszin, dat is wat Esbeek uniek maakt in haar oberservering en daarmee wilde ze iets doen.

Het vormde de basis voor het belangrijkste kunstwerk dat ze in Esbeek zou maken. Het zou een gouden greep blijken, die het eerste A.I.R.-verblijf tot een succes zou maken: een grote muurschildering! Juliana is goed bekend met deze kunstvorm, die onder de naam murales in Midden en Zuid-Amerika zeer populair is. 

Ondertussen raakte Juliana meer en meer ingeburgerd in het dorp. Allerlei nevenactiviteiten vonden plaats, zoals het concert van haar bezoekende echtgenoot in de tuin van de Familie van Egmond, workshops met schoolkinderen, etentjes in het dorp en schilderopdrachten. 

Maar boven alles kreeg het grootste project gestalte: de muurschildering “Walking Toghether”. Er volgde een oproep aan de Esbekenaren om voor een fotosessie te komen, die als basis voor het kunstwerk zou gaan dienen. De opkomst was groot en zo groeide ook de betrokkenheid van de bevolking met het project sterk. Eenmaal op locatie aan het werk bleek de belangstelling groot. Gedurende de weken dat Juliana bij het viaduct aan het werk was stopten talloze passanten en kwamen vele van de “geportretteerden” de voortgang bekijken. Het project werd zo een echt Esbeeks project dat de steun en interesse van de bevolking had. Het kunstwerk is niet zo zeer een groep portretten van de mensen uit Esbeek, maar eerder de verbeelding van een gemeenschap, een geheel. De kracht van samen.  Al blijft het leuk om jezelf of bekenden op het werk te herkennen natuurlijk. 

Als afronding van het geheel werd een echte onthulling georganiseerd en een kleine tentoonstelling in de voormalige school, waar Juliana haar woon- en atelierruimte had. De belangstelling hiervoor was erg groot, ongeveer 140 mensen werden ontvangen bij de opening van de tentoonstelling, waaronder de burgemeester en de wethouder. De tentoonstelling toonde zowel Esbeekse werken van Andreas Schotel als werken die Juliana Rios tijdens haar verblijf in Esbeek heeft gemaakt. Vele van haar werken betroffen voorstudies voor de grote muurschildering. Het publiek toonde grote waardering voor Juliana en haar werk. Na een toespraak van de Burgemeester en een uitleg door Juliana zelf toog het hele gezelschap in optocht naar het viaduct onder begeleiding van de muziek van Zuutjes Aon. Bij de onthulling volgde nog een toespraak van Bart van Hoof in zowel het Spaans als het Nederlands en dan viel het doek onder trompetgeschal. Een enorm kunstwerk kwam tevoorschijn, met daarop tientallen personen. Velen van de aanwezigen herkenden zichzelf op de schildering. Iedereen was vol lof en het hele publiek kon een toast op het succes van het project uitbrengen. Aan Juliana werd een originele ets van Andreas Schotel cadeau gedaan, als blijk van dank voor deze uitzonderlijke prestatie en de tomeloze inzet die dit van de kunstenares heeft gevergd.

Ook in de dagen na de onthulling kon de tentoonstelling in de oude school bezocht worden. Juliana mocht dagelijks tientallen mensen ontvangen. De belangstelling was ver boven verwachting en toont zonder meer aan hoe groot de belangstelling voor het hele Artist-In-Residence project in Esbeek en omstreken was. 

Stichting Vrienden van Andreas Schotel  

Door: Danny van Vliembergen